Alweer een nieuwe spooknota: IPV6Register

De bedenkers van spookfacturen zitten niet stil: het nieuwste exemplaar is afkomstig van IPV6Register te Rotterdam, las ik bij ISPam. Deze grapjassen versturen faxen met de bekende truc van vragen om correctie van gegevens en dat opvatten als een akkoord voor een dure onzinnige dienst.

In dit geval wordt 189 euro gevraagd op een fax die eruit ziet als een factuur, met ook nog eens “Ipv6 registratie” als omschrijving. Hoe je een IPv6 registreert, is me volstrekt onduidelijk. En dan komt het: die fijne kleine lettertjes die alles anders maken:

Op grond van de aan ons op basis van deze offerte verleende opdracht welke als factureringsgrondslag dient, leveren wij u de navolgende dienst.

Yeah right. Welke dienst dan wel? Dan moet je wel héél goed lezen:

U ontvangt een inlogcode en wachtwoord waarmee u toegang krijgt tot het ipv6 register hierin vindt u een overzicht van gecertificeerde ipv6 hardware en diensten.

Opmerkelijk genoeg meldt ISPam dat

De kleine letters geven prijs, dat dit een offerte is: “Dit is een aanbieding en geen factuur.”. Verdere actie jegens IPV6Register is dan ook niet mogelijk.

En dat terwijl de nieuwsbron, het Steunpunt Acquisitiefraude, spreekt van “nodig”. Dat is correct – actie is niet nodig, je kunt de fax weggooien.

Maar niet mogelijk? Dat klopt echt niet: wie deze fax invult en retourneert, kan wel degelijk actie ondernemen om die vordering van 189 euro ongedaan te maken. De strekking van de fax is duidelijk: u moet dit bedrag betalen voor registratie van uw IPv6. De kleine lettertjes geven daar een draai aan, maar daarmee kom je echt niet weg bij de rechter.

In een andere zaak met een bijdehand opgemaakte fax was de rechter snel klaar met de kleine lettertjes:

In de fax wordt niet alleen de aandacht getrokken naar de in een kader geplaatste, vetgedrukte nietszeggende tekstgedeelten in normale lettergrootte, terwijl de essentialia klein en niet vet zijn gedrukt, maar ook lijkt de te maken keuze -wel of geen automatische verlenging- te verwijzen naar het telefoongesprek waarin is gevraagd of [gedaagde partij] de gratis vermelding wel of niet tegen betaling wilde voortzetten.

Het Hof Den Haag oordeelde in 2008 dat je niet vastzit aan een contract wanneer zo’n fax alleen in de kleine lettertjes meldt dat sprake is van een aanbod. Ik heb er dan ook geen twijfel over dat je niet hoeft te betalen als je deze fax toch zou tekenen en terugsturen, hoewel het natuurlijk wel een irritant gedoe gaat zijn om dit bedrijf daarvan te overtuigen.

Er loopt een proefproces van MKB Nederland over acquisitiefraude, maar dat zal nog wel even duren.

Arnoud

Gaat Getty Images procederen in Nederland?

geen-getty.pngIn 2009 blogde ik over de diverse blafbrieven die het stockfotobedrijf rondstuurde naar alles en iedereen dat een foto van haar zou gebruiken. Ik heb er tientallen gezien, met bedragen variërend van enkele honderden tot vele duizenden euro’s. Allemaal verstuurd vanaf het Ierse Getty, en vaak ook nog alleen in het Engels. Maar wie de foto meteen weghaalde en niet in discussie ging, hoorde er niets meer van.

Nu lijkt daar verandering in te zijn gekomen. Hoewel Getty Ierland nog steeds brieven stuurt, is nu ook het Nederlandse Van der Steenhoven Advocaten (“Een gerust gevoel”) bezig met het leggen van eisen. En dat wijst er toch wel op dat men wil doorpakken: een Nederlandse advocaat huur je als Iers bedrijf niet in te blaffen maar om te bijten.

Wel lijkt het erop dat men zich beperkt tot de grote gevallen. De sommatiebrieven van Van der Steenhoven die ik heb gezien, zijn allemaal voor vele duizenden euro’s – het record lag iets boven de 20.000. Ja, 20.000 euro voor gebruik van enkele foto’s op een website. En dat terwijl de prijscalculator bij Getty eerder tientjeswerk oplevert dan honderden, laat staan duizenden euro’s.

Hoe dan ook, wie een Getty-sommatie krijgt via deze Nederlandse advocaat doet er goed aan zelf ook een advocaat te zoeken, en wel onmiddellijk. Want alleen weghalen helpt niet – wie geen inhoudelijk verweer voert of de hoogte van de claim betwist, mag het volle pond betalen.

Het Bredase IE-kantoor BRight Advocaten heeft zich gemeld: ook zij zetten graag de tanden in uw Getty-claims, tegen gereduceerd tarief. Andere beschikbare advocaten zijn Teun Burgers, IE-advocaat bij Cordemeyer & Slager, IE-advocaat Quirijn Meijnen, Van der Aa & Koers Advocaten en Louwers Advocaten. Ook advocaat Filip Van Eeckhoutte zet zich graag in tegen een gereduceerd tarief voor particulieren en ZZP’ers, net als advocatenkantoor yspeert vwl en QuestIE advocatuur.

Elke andere IE-advocaat die voor een redelijk tarief gedupeerden wil helpen, mag zich hieronder (of per mail) bij mij melden en wordt dan ook hier vermeld.

Update (3 oktober 2011) bij TROS Radar aandacht voor Getty, met bijdragen van advocaten Teun Burgers, BRight Advocaten en Eveline Kubbenga. En nog steeds niemand die is aangeklaagd.

Arnoud

Webshop offline na verdenking van oplichting, mag dat?

fake-ipad.pngDe politie doet onderzoek naar Telzone.nl, een webshop die deze maandag live ging met een stuntaanbieding: een iPad met 130 euro korting. Het gaat mogelijk om een oplichterstruc, schreef Webwereld vorige week. Het reclamebureau dat de webshop had gebouwd had aangifte gedaan omdat ze de situatie verdacht vond. Op de site stond onder meer dat men onderdeel zou zijn van Eurofiber, maar die provider wist van niets. Toen de webshop-eigenaar niet reageerde op bezorgde telefoontjes, nam het reclamebureau zelf actie:

Wij, Reclamebureau WPRG, hebben naar aanleiding hiervan contact opgenomen met de politie om hen van deze zaak te verwittigen. Na overleg met de politie is besloten om gisteravond 07 maart 2011 rond 19:00 de webshop offline te zetten. Door het offline zetten van deze webshop hebben wij geprobeerd de schade aan consumenten zo beperkt mogelijk te houden.

Naar aanleiding van deze berichten werd onder meer de bankrekening van de shop geblokkeerd door de ING bank.

Een dag later reageerde de shophouder boos bij Tweakers: het reclamebureau zou hem met ‘mooie praatjes’ hebben overgehaald om de webshop te laten bouwen. En het zou ook WPRG zijn geweest die aangedrongen had op vermelden van de Eurofiber-informatie.

Deze actie verbaast me nogal, voornamelijk omdat de website offline gehaald werd op de dag van lancering. Maandagochtend ging de reclamecampagne grootschalig live, en om 19.00 diezelfde dag was het voor het reclamebureau al duidelijk dat hier sprake was van oplichting. Maar waar leidde men dat uit af? Ik kom niet verder dan dat Eurofiber ’s middags had geklaagd over hun naamsvermelding, dat de webshopeigenaar niet meteen reageerde en dat de politie had gezegd dat dit dan wel eens oplichting had kunnen zijn.

Ik moet zeggen dat ik dat toch wat magertjes vind. Is het zó gek dat een webshopeigenaar niet meteen bereikbaar is op de dag van lancering, zeker als die gepaard gaat met grootschalige reclame in kranten en op de radio? En moet je dan echt meteen kiezen voor het zware middel van offline halen en een tekst publiceren dat “de alarmbellen [begonnen] te rinkelen”? Waarom niet even het bestelformulier uitzetten en een gefingeerde foutmelding met “komt u morgen terug alstublieft”?

Helaas krijgen de berichten geen vervolg dat ik kan vinden, dus hoe het echt zit zullen we wel nooit weten. Maar ik zou dit nooit een klant durven adviseren. Als de beschuldigingen namelijk niet kloppen, kan de webshophouder je aansprakelijk stellen voor de gederfde winst.

Arnoud<br/> Afbeelding: iPad Nokia clone? (iFake)

“Iemand probeert uw Chinese domeinnaam in te pikken”

twniclogo.gifDiverse lezers mailden me over een Engelstalig bericht van een Taiwanees bureau over hun domeinnaam, maar dan met een Chinese extensie. Bijvoorbeeld zo:

On [DATE] we received a formal application from a company who is applying to register several domains, using “[KEYWORD]” as the keyword. After investigation,we find that you are the original user of the keyword. Such similar domain cases may involve your trademark and company name,and may cause website confusion and conflicts. For a responsible attitude, we inform you here and ask for your opinion. If you don’t mind,we will finish registration for the third company.

Klinkt als een aardige dienst: iemand wil uw merknaam als Chinese domeinnaam inpikken, dus bij deze krijgt u de kans die iemand voor te zijn. Maar zoals wel vaker bij dingen die erg leuk klinken, geldt ook hier: dit is nep.

Er is zowel in China (PRC) als in Taiwan (ROC) geen enkele regel die registrars verplicht om aanvragen te checken tegen Europese merkenregisters en de merkhouder aldaar in te lichten over een mogelijke registratie. Ook domeinnamen daar registreer je in enkele minuten, en als een merkhouder dat niet leuk vindt dan moet hij naar de rechter of een arbitrageprocedure.

En ook in die landen (of “special administrative regions” afhankelijk van wie je het vraagt) geldt dat als je geen aldaar geregistreerd merk hebt, je een domeinnaam niet kunt opeisen. Een Europees merk geeft geen rechten in China.

Wel creatief gevonden dit, maar niet intrappen dus.

Arnoud

Wanneer wordt wanprestatie oplichting?

Een lezer vroeg me:

Een tijd geleden kocht ik via Marktplaats een telefoon. Ik had vanaf het begin al twijfels, gezien de advertentie en de status van de verkoper, maar ik wilde de gok toch wagen want de prijs was wel erg mooi. Maar je raadt het al: na betaling hoorde ik niets meer. Eerst nog wat smoezen over ziekte en familieproblemen, maar zelfs dat krijg ik nu niet meer. Ik ben naar de politie geweest, en die zeggen dat dit een civiele zaak is (wanprestatie). Maar hoe lang moet ik nu wachten voordat ik wél aangifte van oplichitng kan doen?

Van oplichting (art. 326 Strafrecht) is sprake als je met slinkse trucs iemand anders geld, producten of iets dergelijks probeert af te troggelen. Het gaat dus niet zozeer om de tijd waarin je aan het lijntje wordt gehouden, maar om de intentie van de verkoper. Die moet de bedoeling hebben gehad om jou je geld afhandig te maken en daarvoor geen product te willen sturen.

Nu is dit lastig te bewijzen. Een lange tijdsduur en verbroken contact kan een aanwijzing zijn, want normale verkopers doen dat zelden en oplichters doen dat vaak. Maar doorslaggevend is het niet, het is denkbaar dat ook een welwillende verkoper ineens van de aardbodem verdwijnt. Dat maakt hem nog geen oplichter, in juridische zin. Update (8 mei 2012) de Hoge Raad bepaalde eerder:

dat het enkele aangaan van een overeenkomst en het vervolgens in gebreke blijven op zichzelf – ook indien degene die de overeenkomst is aangegaan al voorzag niet aan zijn verplichtingen te kunnen voldoen – niet het aannemen van een valse hoedanigheid noch een listige kunstgreep als bedoeld in artikel 326 van het Wetboek van Strafrecht oplevert.

Niet leveren is dus geen oplichting, óók niet als je bij het sluiten van de koop wist dat je nooit zult kunnen gaan leveren. Je moet iets listigs of valsigs doen, bijvoorbeeld vals bewijs dat het product verzonden is aanleveren zodat de klant niet meer weet waar het te zoeken.

Wel heeft hij ondertussen al het geld ontvangen, dat hij nu onder zich houdt en niet wil teruggeven. Je zou kunnen zeggen dat hij dat verduisterd heeft (art. 321 Strafrecht), immers hij verkreeg het legaal maar behoudt het nu wederrechtelijk. Maar ik twijfel of dat opgaat. Als hij namelijk nog steeds meent te kunnen leveren, dan is hij gerechtigd het geld te houden. Pas als de koper hem in gebreke stelt en de koop ontbindt, moet het geld terug. En dan nog: niet terugbetalen van geld na zo’n ontbinding is wederom een contractueel probleem en niet automatisch een strafbaar feit.

De enige echte manier om oplichting aan te tonen, is te laten zien dat er sprake is van een patroon. Eén gedupeerde is waarschijnlijk nog een civiele zaak, tien of honderd gedupeerden geven een vermoeden dat iemand dat met opzet doet. Of dat hij failliet aan het gaan is natuurlijk.

Update (22 januari 2013) zie ook dit arrest met goede samenvatting van de jurisprudentie en een flink aantal voorbeelden van wel en niet bewezen oplichting.

Arnoud

Jezelf uitgeven voor een ander, mag dat?

Een lezer Twitterde:

hoort van internet jurist @engelfriet dat je uitgeven voor iemand anders legaal is zolang je niemand oplicht. Hmmmm.
en het aantal followers van dat account schiet meteen naar 68. Ja, dat is mijn Twitteraccount en nee ik Twitter niet.

Maar het klopt, hoewel het erg kort door de bocht is geformuleerd. (Jaja, 140 tekens). Er is geen wetsartikel dat verbiedt om onder andermans naam te handelen. Je moet dus naar andere artikelen grijpen om hiertegen op te treden, en oplichting ligt het meest voor de hand bij “je voor iemand andres uitgeven”.

Van oplichting (art. 326 Strafrecht) is sprake als je met slinkse trucs iemand anders geld, producten of iets dergelijks probeert af te troggelen. Expliciet genoemd als slinkse truc is “valse naam”. Wie zich dus bij u aan de deur meldt als zijnde mij en een donatie voor deze blog vraagt, pleegt oplichting.

Specifiek voor auteursrechten is er nog de plagiaatvariant: een valse naam aanbrengen op een werk, of de echte naam vervalsen, om het zo te doen lijken alsof het van een ander afkomstig is. Dat kan dus je eigen naam zijn of die van een ander. Maar dan moet het wel gaan om een auteursrechtelijk beschermd werk, en dat is bij Twitter zelden het geval.

Wie commercieel handelt onder een naam die als merk is gedeponeerd, kan via het merkenrecht worden aangepakt, maar ik vind het moeilijk daar een voorbeeld van te verzinnen. Zeggen dat je Wesley Sneijder bent en voetbalschoenen verkoopt, misschien.

Als de valsenaamgebruiker echter geen enkel materieel doel heeft met zijn uitingen, dan is geen sprake van oplichting. Deze eikel bijvoorbeeld die onder mijn naam reacties plaatste op diverse blogs overtreedt dus geen wet. Nou ja, misschien smaad of laster als hij met die reacties geruchten op gang wil krijgen over mij of mijn reputatie aan wil tasten. Maar dat is niet echt uit die berichten te halen.

De vraag komt trouwens uit een discussie of je iets kunt doen aan fake Twitteraccounts. En dat kan wel. Niet op grond van wetboeken, maar op grond van de terms of service van Twitter. Die verbieden namelijk “[to] use the Services to send altered, deceptive or false source-identifying information” en daar valt Twitteren onder andermans naam onder.

Arnoud

Mogen beschuldigingen van oplichting nog na vrijspraak?

tros-opgelicht.pngMag je iemand een oplichter noemen als hij in een strafzaak over oplichting vrijgesproken wordt? Ja, dat mag, zo vonniste de kortgedingrechter eind september. Een boekhouder zag zijn naam besmeurd (“wij zijn opgelicht door een boekhouder”, “bedonderd en opgelicht” etcetera) op het forum van TROS Opgelicht, en eiste verwijdering van deze berichten omdat de strafrechter hem had vrijgesproken van alle aanklachten over oplichting. Maar gezien de ernst van de feiten moet de man toch tolereren dat mensen in dergelijke termen over hem spreken.

De eiser was actief als boekhouder. In september 2007 werd in een uitzending van het televisieprogramma gemeld dat hij wel geld aannam maar geen werk verrichte, waarna een “aanzienlijk aantal personen” aangifte tegen hem deed wegens oplichting. De strafrechter sprak hem echter vrij, omdat er onvoldoende bewijs was dat hij werkelijk mensen wilde oplichten. Er was wel flink gefactureerd voor gebrekkig uitgevoerde werkzaamheden, maar dat is in principe alleen een kwestie van wanprestatie en nog geen oplichting.

In 2008 kwam de man weer ter sprake, ditmaal op het forum van Opgelicht!, met opmerkingen als:

Tevens is dit hele gebeuren een nasleep van dat wij zijn opgelicht door een boekhouder en waarvan de rechtszaak dit jaar gaat starten en waarin ook de ABN AMRO een hele grote rol speelt,

en

Bij die toenmalige vriendin heeft hij ook een schuld achter gelaten van EUR 200.000,- en ook zij draait op voor die schuld, zo doet hij dat bij iedereen.

De boekhouder eiste van de TROS dat deze dergelijke opmerkingen van haar forum zou verwijderen. Kort gezegd omdat hij vrijgesproken was in de strafzaak, geen strafblad heeft en een aantal mensen al vrijwillig berichten had verwijderd.

De rechtbank wijst de eis echter af, met een beroep op de vrijheid van meningsuiting van de forumdeelnemers. Zoals altijd bij een dergelijk beroep wordt het dan een belangenafweging:

Het belang van [eiser] is dat hij niet mag worden blootgesteld aan lichtvaardige verdachtmakingen. Het belang van Tros c.s. is dat zij zich in het openbaar kritisch, informerend, opiniërend of waarschuwend moet kunnen uitlaten over misstanden die de samenleving raken. Welke van deze belangen de doorslag behoort te geven, hangt af van alle ter zake dienende omstandigheden van het geval. De mate waarin de beschuldiging steun vindt in het beschikbare feitenmateriaal, is één van die omstandigheden.

En het is die ‘steun in het feitenmateriaal’ waarmee de TROS en de forumdeelnemers het winnen. Deze eis is minder streng dan de eis uit de strafwet om veroordeeld te worden voor oplichting. De deelnemers hadden voldoende feiten en stellingen ingebracht om in ieder geval aannemelijk te maken dat ze zich opgelicht voelden. Het enkele feit dat de boekhouder niet veroordeeld was, is niet genoeg om daar tegenin te gaan.

Daarbij komt nog dat termen als “bedonderd” en “opgelicht” in het dagelijks spraakgebruik een andere betekenis hebben dan in de strafwet. Mensen geven daarmee aan hoe zij “aankijken tegen de wijze waarop zij door [eiser] zijn behandeld”, aldus de rechter. Je hoeft die uitlatingen dus niet langs de lat van de strafwet te leggen om te kijken of ze rechtmatig zijn. (Dit is dus wat anders dan het ridicule onderscheid tussen “ik vind hem een oplichter” en “hij is een oplichter” – het gaat erom of de term “oplichter” gepast is gezien de feiten.)

Alles bij elkaar heeft deze boekhouder te tolereren dat zijn naam zo wordt aangetast:

De ernst van de feiten is gelegen in de aard daarvan en in de weerslag die deze hebben op degenen die door de praktijken van [eiser] zijn gedupeerd en daardoorveelal niet alleen financieel aanzienlijk nadeel hebben geleden, maar ook in het sociale leven, psychisch en fysiek de negatieve gevolgen daarvan ervaren. Derhalve heeft Tros c.s. een gerechtvaardigd belang om het publiek te waarschuwen voor de praktijken van [eiser], ook indien dat met zich brengt dat [eiser] in een negatief daglicht komt te staan en ook indien deze praktijken (vooralsnog) niet hebben geleid tot een strafrechtelijke veroordeling van [eiser].

Opmerkelijk is wel dat de verhouding tussen de TROS zelf en de deelnemers niet ter sprake komt. De rechtbank heeft het steeds over “TROS c.s.”, en wekt daarmee de indruk dat de TROS dus wel degelijk zelf aansprakelijk gehouden had kunnen worden als de eis inhoudelijk kans van slagen had gehad.

Arnoud

Die prijsmanipulatie bij Just-Eat

just-eat-hack-screenshot.pngHonderden studenten hebben maandenlang bijna gratis pizza’s kunnen bestellen via de website Justeat.nl, meldde Nu.nl vrijdag. Er bleek een fout in de website te zitten waardoor je eenvoudig de prijs kon manipuleren net voordat de betaalprocedure bij een externe partij in gang werd gezet. Tweakers meldt:

De kwetsbaarheid bleek ontstellend simpel te misbruiken, blijkt uit een test van Tweakers.net: het aanpassen van de html-code bleek genoeg om goedkoop pizza of shoarma te bestellen. Het lek zat bij Just-Eat op de pagina, waar de bestellingsmethode gekozen kon worden. Daar werden in verborgen input-velden de parameters voor de betaling doorgegeven, waaronder het bedrag in centen.

De reacties die ik her en der lees, zijn allemaal in de trant van “dom bedrijf, hadden ze dat lek maar moeten fiksen”. Zeker nu bekend is dat het lek al een jaar open ligt. Maar ligt dat nu aan mij of is dit gewoon crimineel?

Als je zo’n fout ontdekt en het dan meldt, dan ben je keurig bezig. Wil je het een keertje testen om zeker te weten dat die fout er (nog) in zit, nou vooruit. Maar voor 30.000 euro aan pizza’s bestellen, dat heeft toch niets meer met white-hat hacken te maken? Dat is gewoon profiteren van een domme fout.

Ik begrijp dit echt niet. Stel de supermarkt laat een prijstang onbeheerd liggen in het schap. Dan zullen er heus mensen proberen om wat goedkope prijsjes op dure producten te plakken en die te gaan afrekenen? Maar het lijkt me evident dat dat gewoon oplichting is. Waarom zou het voor hidden input fields anders zijn dan voor prijsstickers?

(Overigens heb ik nul komma nul sympathie voor directeur Laurens Groenendijk van Just-Eat die meende laatdunkend te moeten spreken van “slimste jongetjes van de klas”, terwijl het een fout die ie zelf een jaar lang heeft laten liggen. Ik hoop dat z’n rechtsbijstandsverzekeraar niet uitkeert.)

Arnoud

Opgelicht op Tweakers, mag ik zijn IP-adres?

tweakers-vraag-aanbod.pngGisteren werd ik gewezen op een juridisch probleem bij Tweakers: een gebruiker meldde opgelicht te zijn na een aankoop op het Vraag&Aanbod-deel van de communitysite. Hij had betaald (weliswaar een zeer lage prijs, maar goed, het is tweedehands) maar de verkoper liet vervolgens niets meer van zich horen. En als je dan gaat zoeken en de naam van die verkoper op sites als Opgelicht.nl aantreft, dan ga je je toch zorgen maken. Maar wat kun je doen?

Op sites als Tweakers’ Vraag&Aanbod of Marktplaats.nl komt dit helaas vaker voor. Net als bij oplichting in een schimmig achterafsteegje is het vaak heel moeilijk om de oplichter te pakken te krijgen als die eenmaal er vandoor is met het geld. Maar het is hier misschien iets makkelijker, want er is één ding dat die oplichter altijd achterlaat: zijn IP-adres. En aan de hand daarvan zijn in principe zijn NAW-gegevens te achterhalen bij de provider. En daarmee kun je dan weer een civiele procedure starten om je geld terug te krijgen – of aangifte doen, al is mijn ervaring dat dat laatste weinig uithaalt tenzij iemand echt grootschalig bezig is.

Punt is natuurlijk wel dat een Tweakers (of Marktplaats, of Ebay, of…) niet zomaar IP-adressen van gebruikers mag afgeven. Die adressen zijn persoonsgegevens en de site heeft dan een wettelijke plicht om deze geheim te houden. Afgifte aan derden mag in principe alleen als daar een wettelijke basis voor is. Het verbaast dan ook niet dat Tweakers hier streng in is in haar algemene voorwaarden:

Tweakers.net zal geen andere gegevens verstrekken aan partij(en) dan de gegevens die in de advertentie zijn gebruikt, uitgezonderd in gevallen zoals bedoeld in artikel 8. Om die reden is een feedbacksysteem ingevoerd dat door de gebruiker zelf wordt geïnitieerd en dat helpt te bepalen met wie u zaken doet.

Toch zal dit Tweakers niet in alle gevallen helpen. Het kan namelijk soms verplicht zijn om IP-adressen af te geven aan een derde, ook aan een private partij. Dat blijkt immers uit het arrest Lycos/Pessers, waarbij Pessers wilde weten wie smadelijke zaken over hem op een Lycos-website had gezet. Uit die zaak blijkt dat er vier eisen zijn om als gedupeerde persoonsgegevens op te mogen eisen:

  1. de mogelijkheid dat de informatie, op zichzelf beschouwd, jegens de derde onrechtmatig en schadelijk is, is voldoende aannemelijk;
  2. de gedupeerde heeft een reëel belang bij de verkrijging van de persoonsgegevens;
  3. aannemelijk is dat er in het concrete geval geen minder ingrijpende mogelijkheid bestaat om de persoonsgegevens te achterhalen;
  4. afweging van de betrokken belangen van de gedupeerde, de tussenpersoon en de betrokken gebruiker (voor zover kenbaar) brengt mee dat het belang van de gedupeerde behoort te prevaleren.

Het is dus geen uitgemaakte zaak dat je een IP-adres kunt opeisen, maar ook geen vanzelfsprekendheid dat het nooit hoeft.

In oktober vorig jaar werd deze eis geherformuleerd in een rechtszaak tegen Gmail:

  1. Het moet voldoende aannemelijk zijn dat sprake is van onrechtmatig handelen van de desbetreffende gebruiker.
  2. Het dient buiten redelijke twijfel te zijn dat degene van wie de gevraagde persoonlijke gegevens ter beschikking dienen te worden gesteld ook daadwerkelijk degene is die zich aan dit handelen schuldig zou hebben gemaakt.

Een groot struikelblok is meteen al de eerste eis. Die is geschreven voor situaties waarin een publicatie op internet zelf onrechtmatig is: een smadelijke website, of een illegaal geüpload muziek- of filmwerk bijvoorbeeld. Dat is nog wel enigszins objectief te beoordelen, hoewel bij smaad lang niet altijd. Maar hier is niet zozeer de advertentie onrechtmatig, maar de afhandeling ervan. En dat is een heel stuk lastiger na te gaan voor Tweakers: wie spreekt er de waarheid? Is deze klagende persoon werkelijk gedupeerd of wil hij om andere redenen dat IP-adres te pakken krijgen?

Ik zou zeggen dat één klacht over een advertentie onvoldoende is. Als Tweakers echter vele klachten van verschillende gedupeerden ontvangt, en die allemaal legitiem overkomen, dan zou zij wel gehouden kunnen zijn het IP-adres af te geven. Maar dan zou ik op zijn minst een stapeltje aangiften willen zien als Tweakers zijnde.

Arnoud

Forum Internetoplichting.nl aansprakelijk voor berichten

internet-oplichting-webhost-aansprakelijk.pngAls forumbeheerder kun je in principe aanspraak maken op de wettelijke regeling over aansprakelijkheid van providers. In principe, want dit is recht en er zijn altijd uitzonderingen. En één van die uitzonderingen is als je moderators actief informatie verzamelen en redigeren, zo blijkt uit het vonnis (PDF, via Boek9.nl) inzake een geschil tussen webwinkel Trendylaarzen.nl en het forum Internetoplichting.nl. De forum-exploitant werd aansprakelijk gehouden voor uitlatingen van gebruikers, en kon geen gebruik maken van de wettelijke bescherming van providers. Een dode mus voor stichting Brein.

Update (6 juli): het vonnis is verworpen, in een nieuwe uitspraak acht de rechter de uitingen van “oplichting” gerechtvaardigd omdat “Trendylaarzen tenminste de schijn van oplichting tegen had”.

Internetoplichting.nl is één van die vele plekken waar mensen hun ontevredenheid over webwinkels en anderen kunnen uiten. Daar wordt helaas vaak misbruik van gemaakt. Iets wat ook Trendylaarzen overkwam: na eerdere klachten over haar bedrijf op Hyves wist zij het IP-adres van de klagers te achterhalen. Dit adres bleek te herleiden tot een concurrent. Toen vervolgens hetzelfde soort klachten op Internetoplichting.nl opdoken, zette de site meteen haar advocaat erop. Dat had geen succes, waarna men de hoster voor de de kortgedingrechter sleepte met de eis tot afgifte van persoonsgegevens van de plaatsers.

De hoster van Internetoplichting maakte aanspraak op de wettelijke bescherming voor internetdienstverleners. Die zijn niet aansprakelijk voor wat gebruikers van de dienst doen, mits zij maar optreden bij klachten en (als de klacht onmiskenbaar juist is) de berichten blokkeren of verwijderen. Maar daarbij mogen ze geen voorafgaande controle of invloed op de berichten uitoefenen. Men moet passief blijven en alleen achteraf ingrijpen bij klachten. Hier gingen de modjes heel wat verder:

Voor het beheer van de website wordt gebruik gemaakt van vrijwilligers, zogeheten moderators. Deze moderators communiceren met en reageren op uitingen van bezoekers van de website. Tevens worden bezoekers door de moderators, aan de hand van een stappenplan, opgeroepen om informatie over de vermeende oplichter op de website te plaatsen, zoals de door de vermeende oplichter gebruikte bankrekeningen, e-mailadressen en IP-adressen. … Vervolgens wordt door de moderators een overzicht op de website geplaatst van de informatie die zij aldus over de vermeende oplichter aan de hand van het stappenplan hebben ontvangen. … Vastgesteld wordt dat 2dehands.nl aldus door middel van de moderators de zeggenschap heeft over de inhoud van de website en dat zij kan bepalen wat daarop wel of niet wordt gepubliceerd.

En tsja, als je zelf berichten gaat compileren, dan word je aansprakelijk voor wat je compilatieberichten bevatten. Dit bevestigt de lijn die ook uit het ShowBizNewz-vonnis en eerder het Go2Web-vonnis al bleek. Omdat de inhoud van de berichten oncontroleerbaar waren (omdat de bronnen anoniem waren) en de site had moeten weten dat haar context van “internet oplichting” al snel nodeloos beschadigend voor sites als Trendylaarzen kan zijn, kon de uiting niet door de beugel. De forumbeheerder werd dan ook veroordeeld om de berichten te verwijderen en de e-mail- en IP-adressen van de plaatsers af te geven.

Bij stichting BREIN pakken ze maar gelijk lekker door:

De voorzieningenrechter in Amsterdam bepaalde gisteren dat een websitehouder in principe ten volle verantwoordelijk is voor wat er op zijn website wordt gepubliceerd.

Die conclusie gaat mij te ver. De rechter woog in dit vonnis zwaar mee dat de modjes actief om informatie vroegen en berichten compileerden en plaatsten. Dat is onvergelijkbaar met de sites waar BREIN op mikt, zoals Mininova en The Pirate Bay, waar gebruikers zelf de berichten plaatsen en de moderatie niet of nauwelijks gebeurt.

Sterker nog, juist bij inbreuken op auteursrecht hebben we jurisprudentie genoeg die bevestigt dat beheerders niet aansprakelijk zijn voor wat gebruikers plaatsen. Zie bijvoorbeeld het CU2-vonnis of recenter het vonnis in Maroc.nl, waarbij de rechters een “actieve houding” bij klachten voldoende vonden. Ook in de Garagetest- en Go2Web-zaken werd geoordeeld dat forumbeheerders niet kunnen worden geacht te weten wat er op hun forum gebeurt.

De wens is de vader van de gedachte bij BREIN, zo blijkt maar weer.

Arnoud