Wanneer wordt wanprestatie oplichting?

Een lezer vroeg me:

Een tijd geleden kocht ik via Marktplaats een telefoon. Ik had vanaf het begin al twijfels, gezien de advertentie en de status van de verkoper, maar ik wilde de gok toch wagen want de prijs was wel erg mooi. Maar je raadt het al: na betaling hoorde ik niets meer. Eerst nog wat smoezen over ziekte en familieproblemen, maar zelfs dat krijg ik nu niet meer. Ik ben naar de politie geweest, en die zeggen dat dit een civiele zaak is (wanprestatie). Maar hoe lang moet ik nu wachten voordat ik wél aangifte van oplichitng kan doen?

Van oplichting (art. 326 Strafrecht) is sprake als je met slinkse trucs iemand anders geld, producten of iets dergelijks probeert af te troggelen. Het gaat dus niet zozeer om de tijd waarin je aan het lijntje wordt gehouden, maar om de intentie van de verkoper. Die moet de bedoeling hebben gehad om jou je geld afhandig te maken en daarvoor geen product te willen sturen.

Nu is dit lastig te bewijzen. Een lange tijdsduur en verbroken contact kan een aanwijzing zijn, want normale verkopers doen dat zelden en oplichters doen dat vaak. Maar doorslaggevend is het niet, het is denkbaar dat ook een welwillende verkoper ineens van de aardbodem verdwijnt. Dat maakt hem nog geen oplichter, in juridische zin. Update (8 mei 2012) de Hoge Raad bepaalde eerder:

dat het enkele aangaan van een overeenkomst en het vervolgens in gebreke blijven op zichzelf – ook indien degene die de overeenkomst is aangegaan al voorzag niet aan zijn verplichtingen te kunnen voldoen – niet het aannemen van een valse hoedanigheid noch een listige kunstgreep als bedoeld in artikel 326 van het Wetboek van Strafrecht oplevert.

Niet leveren is dus geen oplichting, óók niet als je bij het sluiten van de koop wist dat je nooit zult kunnen gaan leveren. Je moet iets listigs of valsigs doen, bijvoorbeeld vals bewijs dat het product verzonden is aanleveren zodat de klant niet meer weet waar het te zoeken.

Wel heeft hij ondertussen al het geld ontvangen, dat hij nu onder zich houdt en niet wil teruggeven. Je zou kunnen zeggen dat hij dat verduisterd heeft (art. 321 Strafrecht), immers hij verkreeg het legaal maar behoudt het nu wederrechtelijk. Maar ik twijfel of dat opgaat. Als hij namelijk nog steeds meent te kunnen leveren, dan is hij gerechtigd het geld te houden. Pas als de koper hem in gebreke stelt en de koop ontbindt, moet het geld terug. En dan nog: niet terugbetalen van geld na zo’n ontbinding is wederom een contractueel probleem en niet automatisch een strafbaar feit.

De enige echte manier om oplichting aan te tonen, is te laten zien dat er sprake is van een patroon. Eén gedupeerde is waarschijnlijk nog een civiele zaak, tien of honderd gedupeerden geven een vermoeden dat iemand dat met opzet doet. Of dat hij failliet aan het gaan is natuurlijk.

Update (22 januari 2013) zie ook dit arrest met goede samenvatting van de jurisprudentie en een flink aantal voorbeelden van wel en niet bewezen oplichting.

Arnoud

Die prijsmanipulatie bij Just-Eat

just-eat-hack-screenshot.pngHonderden studenten hebben maandenlang bijna gratis pizza’s kunnen bestellen via de website Justeat.nl, meldde Nu.nl vrijdag. Er bleek een fout in de website te zitten waardoor je eenvoudig de prijs kon manipuleren net voordat de betaalprocedure bij een externe partij in gang werd gezet. Tweakers meldt:

De kwetsbaarheid bleek ontstellend simpel te misbruiken, blijkt uit een test van Tweakers.net: het aanpassen van de html-code bleek genoeg om goedkoop pizza of shoarma te bestellen. Het lek zat bij Just-Eat op de pagina, waar de bestellingsmethode gekozen kon worden. Daar werden in verborgen input-velden de parameters voor de betaling doorgegeven, waaronder het bedrag in centen.

De reacties die ik her en der lees, zijn allemaal in de trant van “dom bedrijf, hadden ze dat lek maar moeten fiksen”. Zeker nu bekend is dat het lek al een jaar open ligt. Maar ligt dat nu aan mij of is dit gewoon crimineel?

Als je zo’n fout ontdekt en het dan meldt, dan ben je keurig bezig. Wil je het een keertje testen om zeker te weten dat die fout er (nog) in zit, nou vooruit. Maar voor 30.000 euro aan pizza’s bestellen, dat heeft toch niets meer met white-hat hacken te maken? Dat is gewoon profiteren van een domme fout.

Ik begrijp dit echt niet. Stel de supermarkt laat een prijstang onbeheerd liggen in het schap. Dan zullen er heus mensen proberen om wat goedkope prijsjes op dure producten te plakken en die te gaan afrekenen? Maar het lijkt me evident dat dat gewoon oplichting is. Waarom zou het voor hidden input fields anders zijn dan voor prijsstickers?

(Overigens heb ik nul komma nul sympathie voor directeur Laurens Groenendijk van Just-Eat die meende laatdunkend te moeten spreken van “slimste jongetjes van de klas”, terwijl het een fout die ie zelf een jaar lang heeft laten liggen. Ik hoop dat z’n rechtsbijstandsverzekeraar niet uitkeert.)

Arnoud

Impliciete licenties op toegestuurde productfoto’s

envelop-hand.pngVia Boek9.nl een interessant vonnis over productfoto’s. Als je een CD-ROM met productfoto’s ontvangt, mag je die dan publiceren als winkel zijnde? En, intrigerend: wie heeft die CD eigenlijk opgestuurd als zowel de fotograaf als de groothandel ontkennen dit gedaan te hebben?

Het bedrijf Moooi handelt in designmeubels en had een fotograaf ingehuurd voor een setje mooie productfoto’s. Deze productfoto’s waren auteursrechtelijk beschermd (wat niet altijd zo hoeft te zijn) en doken na enige tijd op op de website “fundadesign.nl” (nu: “designwonen.nl”) en op de website van NPU, waar de fotograaf niet blij mee was. Die stuurde dan ook een rekening, die NPU weigerde te voldoen omdat zij meende een licentie te hebben gekregen om deze foto’s te mogen gebruiken.

NPU had namelijk enkele jaren als wederverkoper van Moooi gewerkt, en in die tijd had zij een CD-ROM gekregen per post waarop de foto’s stonden, plus productomschrijvingen van de producten van Moooi. Dat kon maar één doel hebben: dat NPU die foto’s en teksten op haar site zou plaatsen om zo de Moooi-producten te herverkopen. En dus mocht NPU er vanuit gaan dat zij ook een licentie had onder de auteursrechten op die foto’s om dit te doen. Zoals de rechtbank het formuleert:

Het is immers gebruikelijk dat informatiemateriaal, dat rechtstreeks afkomstig is van de producent/leverancier, door de afnemer van de producten waarop dat informatiemateriaal ziet ten behoeve van de verkoop van die producten in de regel wordt gebruikt en mag worden gebruikt. Dit uitgangspunt wordt overigens bevestigd door de omstandigheid dat ook andere afnemers van Moooi-producten, dus niet zijnde NPU, op hun websites de door [eiser] gemaakte foto’s toonden (en thans tonen).

Alleen: Moooi ontkende die CD-ROM ooit opgestuurd te hebben. En de fotograaf gooide daar nog bovenop dat Moooi die licentie helemaal niet kon geven zelfs als ze die CD hadden verstuurd, omdat de afgesproken licentie alleen voor de geautoriseerde dealers van Moooi gold en dus niet voor NPU. Maar, zo reageerde NPU dan weer, hoe had zij moeten weten dat Moooi slechts voor bepaalde dealers licenties afspreekt?

Een lastige kwestie dus, die sterk draait om de vraag waar die CD dan toch vandaan kwam. Want:

  1. Als de CD direct van Moooi afkomstig was, dan mocht NPU er vanuit gaan dat zij geautoriseerd was om de inhoud daarvan online te zetten om de Moooi-producten te helpen verkopen.
  2. Als de CD van een ander afkomstig was, dan had NPU eerst moeten onderzoeken hoe het zat met licenties op de inhoud.

Omdat niet duidelijk is waar de CD vandaan komt, krijgt NPU de gelegenheid om eens in het archief van de postkamer te gaan zoeken. Ook mag ze getuigen laten opdraven die kunnen verklaren wat er op de envelop stond of wat ze aan begeleidende brieven hebben aangetroffen in die envelop.

Een leuke: ik bewaar echt niet alle licentieteksten bij het materiaal van derden dat ik gebruik. Ik lees het bij het moment dat ik het kopieer, en ga er vanuit dat er later nooit meer iemand komt klagen. Maar kennelijk kun je een jaar later opdracht krijgen om alsnog een licentie te overleggen. Oeps. Ik ga toch maar wat vaker screenshotten wat ik kopieer.

Arnoud

Hoe bewijs je dat een laptop nonconform is?

apple-appel.pngIndirect stiekem toch een lezersvraag. Op Fok! een discussie over een Apple laptop die Apple weigert gratis te repareren omdat het defect in het moederbord zit, en de consument-koper niet heeft bewezen dat dit een fabricagefout is.

De topicstarter vroeg:

Hoe kan ik nou aantonen dat dit defect non-conform is, het moederbord is een elektrisch en niet aan slijtage onderhevig component, is dit genoeg bewijs?

De laptop blijkt aan Apple opgestuurd te zijn, die na onderzoek meldt “moederbord defect” en voor reparatie een prijskaartje van 850 euro noemt.

Omdat de laptop zo’n anderhalf jaar oud is, moet de consument aantonen dat het defect een fabricagefout is. Alleen bij producten van minder dan zes maanden oud wordt die bewijslast omgekeerd (art. 7:18 lid 2 BW).

Eerlijk gezegd heb ik geen idee hoe je dat hier voor elkaar gaat krijgen. Je zou hem open kunnen maken, en dan kijken of er koffie overheen gegaan is of je een verkeerd geplakte soldeerklodder kunt ontwaren. Maar veel verder dan dat kun je als consument niet gaan denk ik.

Als al die evidente zaken uit te sluiten zijn, dan zou je kunnen proberen de bewijslast toch bij de fabrikant te leggen. Verklaar schriftelijk dat de kast niet open geweest is, niet is gevallen, geen vochtschade heeft, en wat nog maar meer normale gebruiksfouten zijn. Dan kan het redelijkerwijs geen gebruiksschade zijn geweest, ergo het moet wel een fabricagefout zijn. En dan leg je de bewijslast bij hen.

Arnoud

Imiteren van je concurrent, hoe ver mag je gaan? (bij Netters.nl)_

Productfoto’s en -tekst overnemen van je concurrent, mag dat, schreef ik in juni vorig jaar naar aanleiding van een rechtszaak tussen reformwebwinkels De Roode Roos en De Rooij. Nu is er een bodemvonnis (via Boek9.nl) dat een en ander bevestigt. Naar aanleiding hiervan schreef ik een artikel bij webbouwersgemeenschap Netters:

Het sleutelwoord voor een goede site is en blijft goede content. Veel mensen hier bouwen webwinkels voor allerlei artikelen. Wat is dan goede content? Inderdaad, productomschrijvingen, fotootjes en een goede categorie/tagstructuur zodat mensen je producten kunnen vinden en je goed gevonden wordt op de producttermen. Maar ga je dat voor elke winkel opnieuw schrijven? Zeg eens eerlijk, wie hier heeft er nog nooit een producttekstje of foto geleend van de concurrent?

Lees verder in Imiteren van je concurrent, hoe ver mag je gaan? bij Netters.nl.

En ook voor u de vraag: wat vinden jullie van de twee websites? (De Roode Roos en De Rooij). Webwinkels van dertien-in-een-dozijn? Of zit er bij De Roode Roos toch echt wel iets bijzonders?

Arnoud

Wettelijke rente bij geld terug na ontbinding koop?

push-for-coin-retour-ontbinding.pngEen lezer mailde me:

Ik had via internet een televisie besteld, maar die liet maar op zich wachten. Na drie maanden heen en weer mailen, bellen en allerlei ander gedoe heb ik ze in gebreke gesteld: nu leveren of ik ontbind de overeenkomst. Ook dat had geen resultaat, dus ik heb de overeenkomst ontbonden. Ik had echter het volledige bedrag (1200 euro) vooruit betaald. Dat gaan ze me terugbetalen, maar ik vroeg me af of ik ook wettelijke rente mag vorderen voor de drie maanden dat ze dat bedrag in hun bezit hebben gehad?

Als de verkoper ook na aanmaning en ingebrekestelling niet levert, dan is hij in verzuim en dat geeft je inderdaad het recht de overeenkomst te ontbinden. Ontbinden wil zeggen terugdraaien: je moet dan alles doen om te zorgen dat beide partijen weer in de positie terechtkomen waar ze waren voordat de overeenkomst werd gesloten. In dit geval dus geld terug.

Wettelijke rente kun je vorderen wanneer iemand je geld moet terugbetalen, maar daarmee in verzuim is. Alleen: hij moet in verzuim zijn met het terugbetalen. In verzuim zijn met het leveren van de televisie betekent niet dat je ook in verzuim bent met het terugbetalen van het aankoopbedrag. Dus nee, je hebt geen recht op rente over het aankoopbedrag dat drie maanden bij de verkoper op de rekening stond.

Zou de verkoper niet terugbetalen, dan kun je hem ook daarvoor aanmanen en in gebreke stellen. Vanaf de dag dat hij dan in gebreke blijft, kun je weer wel wettelijke rente vorderen.

Ergens is dat ook logisch. Ontbinden wil zeggen “de overeenkomst bestond al die tijd, maar nu zeggen we hem op”. De verkoper had dus recht op het geld gedurende die drie maanden. Waarom zou hij dan nu ineens rente moeten betalen als hij het geld teruggeeft?

Heeft iemand hier wel eens geld met rente teruggevorderd (en gekregen)?

Arnoud

Betalen om te bieden op het recht te mogen bieden op een veiling – eh, wat?

swoopo-logo.pngWebwinkels snap ik, en veilingsites over het algemeen ook. Maar wat het model achter Swoopo is, ontgaat me volledig. Betalen voor het recht om te bieden op een veiling? En nog leuker, betalen voor een betaling voor het recht om te bieden?

Voor zover ik er chocola van kan maken, is het idee dat je 75 cent betaalt om het recht te verwerven een product te mogen kopen tegen de huidige prijs. Na die betaling gaat de prijs met 15 cent omhoog, en hebben andere mensen de gelegenheid ook zo’n recht te kopen. Op zeker moment is de tijd op (die wordt trouwens verlengd bij elk aangekocht recht) en dan krijgt de laatste betaler van 75 cent het product voor de dan geldende prijs. Daarnaast gaat Swoopo bij iedere betaler langs om 75 cent te incasseren per bod dus.

Maar het kan nog leuker: je kunt ook bieden op die rechten. Je betaalt dan dus 75 cent om met een beetje geluk het recht te verwerven om voor 75 cent te mogen bieden op producten. Waarbij je dus rustig meer dan 75 cent kwijt kunt zijn voor zo’n bieding. Ik begrijp dit niet. Jullie wel?

Het komt me allemaal nogal gezocht over, en op het moment dat verkopers met gezochte technieken aankomen waarmee je heel goedkoop iets zou kunnen kopen, gaan bij mij de oneerlijkehandelspraktijkalarmbellen rinkelen. Zo ook hier. Kan dit wel door de beugel? Hebben mensen door dat het goed mogelijk is dat ze meer betalen dan de nieuwprijs van de artikelen?

Een verboden kansspel lijkt het me niet. Alle handelingen zijn afhankelijk van wat andere deelnemers doen, en niet van het lot. Maar toch vind ik het hoogst merkwaardig. Zouden jullie hieraan meedoen?

Via Ted Dzubia in The Register.

Arnoud

Nieuwe wetten voor webwinkels – lezing op Webwinkel Vakdagen 2009

webwinkel-vakdagen.pngWas u van plan naar de Webwinkel Vakdagen te gaan in januari? Of aarzelt u nog? Misschien dat mijn presentatie u dan over de streep trekt:

Voor webwinkels zijn er veel wetten gewijzigd en bijgekomen het afgelopen jaar. Wat betekent dat nu voor u? ICT-jurist Arnoud Engelfriet praat u in 45 minuten bij. Mag u nog tell-a-friend systemen hanteren? Houdt u zich aan de nieuwste privacyregels? En heeft de EU uw reclame of marketinginstrumenten vorige zomer toevallig verboden verklaard?

Bekijk de rest van het programma en schrijf u snel in! Een gratis presentje voor alle bezoekers die vaste lezers van deze blog blijken te zijn.

Arnoud

MD5-beveiligingsmechanisme achter vertrouwde websites gekraakt

Nou, mooi is dat. Ben ik net uit bed na een erg leuke oudejaarsavond, blijken een stel beveiligingsonderzoekers e-commerce gekraakt te hebben. Of nou ja, de beveiligingstechniek achter een hoop e-commerce sites. Dit omdat het MD5-algoritme, een klein maar cruciaal deel van de gebruikte beveiligingstechniek al drie -pardon, vier, het is 2009- jaar bijzonder zwak blijkt te zijn. Dankzij deze zwakte kan een aanvaller een nepsite voorzien van volstrekt authentiek uitziende certificaten, zodat niemand meer kan detecteren dat het een nepsite is.

Beveiligde websites, veel gebruikt bij e-commerce sites, maken gebruik van certificaten waarmee een browser kan vaststellen of hij met de echte site communiceert. Die certificaten worden uitgegeven door onafhankelijke instanties zoals CACert of Thawte, en zijn voorzien van hun digitale handtekening zodat er niet mee te knoeien valt.

De fout zit in het MD5-algoritme, dat gebruikt wordt bij het genereren van die digitale handtekening. MD5 genereert een hash, een korte code die uniek is voor het te signeren certificaat, en vervolgens wordt de handtekening geplaatst over die hash. Dit is veel sneller dan het hele certificaat zelf signeren. Het blijkt namelijk veel eenvoudiger dan gedacht om een tweede certificaat te genereren met inhoud naar keuze dat dezelfde hash heeft als het certificaat van zo’n instantie. En daarmee zal iedere browser dat nepcertificaat accepteren als authentiek.

Al in 2005 was bekend dat het MD5-algoritme deze zwakheid had, maar tot nu toe werd dit door veel mensen als een puur theoretische mogelijkheid afgedaan. Met deze publicatie wordt duidelijk dat dit een reële dreiging is. Gelukkig hebben zowel Microsoft als Mozilla maatregelen aangekondigd.

Klikken jullie trouwens ook al die irritante waarschuwingen over certificaten weg zonder ze te lezen? Ik zou het liever niet doen, maar soms heb je weinig keus als je een bepaalde website wilt gebruiken.

Arnoud

Uitverkoop op afstand

sale-afgeprijsd-uitverkoop.pngEen lezer mailde me:

Bij verschillende internetwinkels zie ik staan dat de retour-mogelijkheid niet geldt voor sales/uitverkoop, maar in jouw lijstje uitzonderingen zie ik dat niet staan. Is het dan terecht? Valleen uitverkoop-artikelen soms onder ‘bederfelijke waar’, ook als dat soms kleding of zo betreft?

De Wet Koop op Afstand zegt dat je gekochte producten binnen 7 werkdagen kunt ruilen, en kent geen uitzondering voor afgeprijsde producten. Ruilen is hier een wettelijk recht en geen coulance zoals bij fysieke winkels.

De uitzonderingen staan in art. 7:46d BW. ‘Uitverkoop’ staat daar niet bij. En nee, kleding is niet bederfelijk ook al gaat de mode soms behoorlijk snel.

Ik zie wel meer van dit soort rare constructies van winkeliers. Is dat nou opzet of onkunde?

Arnoud