Vele lezers vroegen me:
Ik beheer een forum/webstek waar leden foto’s kunnen plaatsen. Iedereen mag zelf kiezen wat hij of zij plaatst, maar als ik ongepaste foto’s zie (of een klacht krijg) dan grijp ik natuurlijk wel in. Nu had ik gehoord dat ik als beheerder toch aansprakelijk ben, en dat ik claims van partijen als Getty kan krijgen. Klopt dat? Hoe kan ik dit oplossen?
Een forumbeheerder neemt inderdaad een risico als hij gebruikers toestaat foto’s te plaatsen. Wanneer de fotograaf daar geen toestemming voor heeft gegeven, is de publicatie op het forum een inbreuk op het auteursrecht. De plaatser is daarvoor aansprakelijk, maar de beheerder kan zomaar óók aansprakelijk zijn.
De wet bevat sinds eind jaren negentig een uitzondering voor partijen die informatie van een ander opslaan en doorgeven, waar een forum zich op zou moeten kunnen beroepen. Dergelijke partijen zijn niet aansprakelijk voor die informatie, zo staat in de wet, mits ze de informatie maar niet selecteren of wijzigen. Maar diverse rechtszaken hebben deze uitzondering behoorlijk uitgekleed. Zodra je actief gaat modereren, of gaat meediscussiëren, vindt de rechter dat je niet meer zo’n passief doorgeefluik bent.
Fotosite ShowBizNewz was aansprakelijk voor foto’s die gebruikers uploadden, omdat zij gebruikers uitnodigde foto’s te uploaden en er bedacht op had moeten zijn dat op die foto’s vaak auteursrecht zou rusten (omdat het celebrityfoto’s waren). De rechtbank oordeelde daarbij:
Het is aan [ShowBizNewz] om haar bedrijf zodanig in te richten dat zij maatregelen treft ter voorkoming van inbreukmakende handelingen. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de mogelijkheid degene die een foto als hier bedoeld op de site van [ShowBizNewz] plaatst na een toelichting vooraf te laten verklaren dat hij of zij de rechthebbende op die foto is. De in de voorwaarden van [ShowBizNewz] opgenomen disclaimer is daartoe in ieder geval niet voldoende.
Dat suggereert dat je een eind zou moeten kunnen komen met een aanvinkvakje “Ik verklaar deze foto zelf gemaakt te hebben” of tekst van gelijke strekking. Maar uiteindelijk gaat het nooit alléén om een tekstje, het gaat om de gehele indruk die een site maakt. En als evident is dat het aanvinkvakje er puur voor de vorm staat en iedereen donders goed weet dat de feitelijke situatie anders ligt, dan ga je als forum nog steeds nat.
Het forum Internetoplichting werd in eerste instantie aansprakelijk gehouden, maar dat werd later teruggedraaid. Daarentegen was de Pompengids weer niet aansprakelijk voor informatie geplaatst door haar leden (pompverkoopbedrijven). Zij mocht afgaan op de juistheid van wat die leden verklaarden, en er waren hier genoeg legitieme redenen denkbaar waarom een lid zou verklaren een bepaald type merkpomp te verkopen zonder toestemming van de merkhouder (met name parallelle import daarvan, wat legaal is maar merkhouders niet leuk vinden).
Soms is de foto om een andere reden legaal. In de Maroc-arrest bepaalde het Hof dat het overnemen van een nieuwsbericht met foto legaal kan zijn als citaat, wanneer het artikel de functie heeft van discussie-inleider en de foto daaraan bijdraagt. Wel moet dan natuurlijk de naam van de fotograaf genoemd zijn, want bronvermelding is verplicht bij beeldcitaatrecht.
De persexceptie wordt ook veel genoemd, maar die is effectief dood. En bovendien is een forum gewoonlijk geen “persmedium”. Een forum brengt geen nieuws maar laat mensen hooguit discussiëren over nieuws.
Veel fotografen sturen de beheerder gewoon de factuur in plaats van uit te zoeken of deze wellicht niet aansprakelijk is. Een voor beheerders vervelende maar wel legale manier van werken: de uploader/gebruiker is niet te identificeren, en bovendien moet de beheerder bewijzen dat hij zich kan beroepen op de beperking van aansprakelijkheid, anders is hij gewoon aansprakelijk voor foto’s van zijn leden. Tenzij natuurlijk een wettelijke uitzondering zoals citaatrecht geldt – maar ook dat moet de forumbeheerder stellen en bewijzen.
Arnoud
Een lezer vroeg me:
Een lezer vroeg me: